سازه‌های آبی شوشتر

برنامه ریزی برای سفر های تابستان شروع شده و همه سعی دارند بجای سنت رفتن به شمال! جایی جدید و بکر بروند. خوشبختانه ایران کشوری است که جای چایش دیدنی و منحصر به فرد است. یکی از جاهایی که می تواند سفری خاطره انگیز پدید آورد، سازه های آبی شوشتر در استان خوزستان است.

سازه‌ های آبی شوشتر مجموعه ‌ای به هم پیوسته از پل ها، بندها، آسیاب ‌ها، آبشارها، کانال‌ ها و تونل‌ های عظیم مرتبط است که کار هدایت آب را برعهده دارند. این مجموعه در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شد. در سفرنامه باستان شناسان نامدار همواره از این سازه یاد شده است و مادام ژان دیولافوآ، باستان‌ شناس فرانسوی، از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتینام برده است.

این اثر باستانی به عنوان دهمین اثر ایران با عنوان "نظام آبی تاریخی شوشتر" در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌ است.

مجموعه آسیاب ها و آبشارهای شوشتر از بی ‌مانندترین نمونه ‌هایی است که جهت استفاده بهینه از آب در ادوار کهن مورد بهره‌ برداری قرار گرفته است. این محوطه مجموعه‌ای ازسد، تونل ها کانال‌های فرعی و آسیاب هاب آبی است که بصورت یک مجموعه صنعتی-اقتصادی بوده و جزئی از مجموعه بزرگ سازه‌های آبی شوشتر می‌باشد. اساس کار مجموعه به این صورت است که مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می‌آورد. تونل‌های سه‌گانه آب را به مجموعه هدایت می‌کنند و به کانال‌های متعددی تقسیم می‌شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب‌ها، آب بصورت آبشارهایی به محوطه‌ای حوضچه مانند سرازیر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بسیار بارز مجموغه آسیاب ها و آبشارها مجاورت، آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفاده های صنعتی، در روزهای کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنین را تأمین می‌نمود. یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر بفرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها بصورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم نواز و دل‌انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده بوجود می‌آورد.

قدیمی ترین آثار شناخته شده در شوشتر مربوط به دوران پارینه سنگی و پیش از تاریخ بوده است. این شهر در دوره ایلامی  به دلیل نزدیکی به معبد چغازنبیل از اعتبار ویژه‌ای برخوردار بوده و در دوره هخامنشی مزداریون و سازه‌های آبی آن پایه ریزی شدند. شوشتر در دوره اشکانیان  پایتخت حاکمان محلی خوزستان بوده و در زمان ساسانیان  یکی از مراکز مهم خوزستان به شمار رفته است.